توان‌افزایی بهره‌برداران مرتع؛ کاربست راهکارهای دستیابی به کسب‌وکار پایدار بر پایۀ زنبورداری

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسنده

گروه سیاست‌گذاری منابع طبیعی، دانشکده منابع طبیعی، دانشگاه تهران، کرج، ایران.

چکیده

یکی از راهکارهای اقتصادی کردن واحدهای بهره‌برداری و افزایش درآمد بهره‌برداران مرتع، استفاده از قابلیت‌های بالقوۀ مرتع، از جمله زنبورداری است. محدودۀ موضوعی تحقیق، تدوین راهبردهای دستیابی به کسب‌وکار پایدار مبتنی بر کارکرد زنبورداری مراتع بوده و محدودۀ جغرافیایی تحقیق، چهار سامان عرفی منتخب در شهرستان مانه و سملقان استان خراسان شمالی است. برای انجام تحقیق حاضر از دو دسته پرسشنامه استفاده شد: دستة اول زنبورداران که به روش تمام‌شماری، 65 نفر مشخص شدند و پرسشنامه تکمیل شد؛ دستة دوم نخبگان و کارشناسان مرتبط با زنبورداری شهرستان شامل 18 نفر که به روش تمام‌شماری انتخاب شدند. برای دستیابی به راهبردهای پایداری در کارکرد زنبورداری مراتع در منطقة هدف، ابتدا تحلیل SWOT[1] انجام گرفت و راهبردهای مرتبط با کسب‌وکار ذکرشده ارائه شد. سپس اولویت‌بندی راهکارهای استخراجی با استفاده از ماتریس برنامه‌ریزی راهبردی کمّی (QSPM) انجام گرفت. وضعیت اولویت‌بندی راهبردها برای کسب‌وکار زنبورداری نشان می­دهد که براساس ماتریس QSPM بیشترین امتیاز یعنی ۷۸/4 را راهبرد «ایجاد تشکل صنفی در روستا برای بازاریابی و قیمتگذاری و فروش عسل و تأمین نهاده‌های ضروری از جمله دارو» کسب کرد و رتبۀ اول را به خود اختصاص داد. ایجاد کسب‌وکار اقتصادی و سودآور در خدمات و کارکردهای بازاری اکوسیستم‌های مرتعی برای بهره‌برداران از مراتع با در نظر گرفتن راهبرد‌های ایجاد کسب‌وکار پایدار و ملاحظات محیط زیستی بسیار حائز اهمیت است.
 

کلیدواژه‌ها