طراحی الگوی نیمه‌متمرکز حکمرانیِ نظام سلامت در ایران

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 گروه جغرافیای سیاسی، دانشکدۀ جغرافیا، دانشگاه تهران، تهران، ایران.

2 گروه مدیریت، دانشکدۀ مدیریت، دانشگاه تهران، تهران، ایران.

چکیده

نظام سلامت در ایران به‌عنوان یکی از ارکان اساسی حکمرانی عمومی، با چالش‌هایی همچون توزیع نامتوازن منابع، تمرکزگرایی، نابرابری در دسترسی به خدمات و نبود شفافیت در مدل‌های کسب‌وکار مواجه است. این پژوهش با هدف ارائۀ الگویی بهینه برای حکمرانی نظام سلامت، سه مدل حکمرانی متمرکز، غیرمتمرکز و نیمه‌متمرکز را بررسی و مقایسه می‌کند. با استفاده از رویکرد کیفی- کمی، داده‌ها در بخش کیفی از طریق مصاحبه با کارشناسان و در بخش کمی، با استفاده از پرسشنامه‌های استاندارد استخراج شد. برای تجزیه‌وتحلیل داده‌ها، از روش تحلیل چندمعیارۀ تاپسیس استفاده شد تا گزینه‌های مختلف حکمرانی نظام سلامت ارزیابی و رتبه‌بندی شوند. بر این اساس، سه مدل حکمرانی براساس ۳۰ معیار کمی و کیفی سنجیده شد. برخی از مهم‌ترین معیارها شامل عدالت فضایی، کیفیت خدمات سلامت، میزان دسترسی به خدمات، فاصلۀ جغرافیایی، موفقیت طرح پزشک خانواده و نقش طب سنتی و مکمل بود. برای هر معیار، ایدئال‌های مثبت و منفی تعیین و فاصلۀ هر مدل از این ایدئال‌ها محاسبه شد. نتایج نشان داد که مدل نیمه‌متمرکز با مقدار نزدیکی نسبی (6859/0= Ci)، مطلوب‌ترین گزینه برای حکمرانی نظام سلامت ایران محسوب می‌شود. این مدل، با ترکیب سیاستگذاری متمرکز و اجرای غیرمتمرکز، توازن مناسبی میان نیازهای محلی و استانداردهای ملی ایجاد می‌کند و از مزایای تمرکز و تمرکززدایی به‌طور همزمان بهره‌مند است. همچنین این الگو با برقراری تعادل میان تمرکز در سطح ملی و تفویض اختیار به مناطق، نیازهای خاص هر منطقه را پوشش می‌دهد و با حفظ استانداردهای کشوری، به بهبود کیفیت و کارآمدی خدمات کمک می‌کند.

کلیدواژه‌ها

فایل ها

هم رسانی

ارجاع به این مقاله

آمار