طراحی الگوی نیمه متمرکز حکمرانیِ نظام سلامت در ایران

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 گروه جغرافیای سیاسی، دانشکده جغرافیا، دانشگاه تهران، تهران، ایران.

2 گروه مدیریت، دانشکده مدیریت، دانشگاه تهران، تهران، ایران.

3 گروه جغرافیای سیاسی، دانشکده جغرافیا، دانشگاه تهران

چکیده

نظام سلامت در ایران به‌عنوان یکی از ارکان اساسی حکمرانی عمومی، با چالش‌هایی همچون عدم توازن در توزیع منابع، تمرکزگرایی، نابرابری در دسترسی به خدمات، و عدم شفافیت در مدل‌های کسب‌وکار مواجه است. این پژوهش با هدف ارائه الگویی بهینه برای حکمرانی نظام سلامت، سه مدل حکمرانی متمرکز، غیرمتمرکز و نیمه‌متمرکز را مورد بررسی و مقایسه قرار می‌دهد. با استفاده از رویکرد کیفی-کمی، داده‌ها  در بخش کیفی از طریق مصاحبه با کارشناسان و در بخش کمی، با استفاده از پرسشنامه‌های استاندارد استخراج شد. به‌منظور تجزیه‌وتحلیل داده‌ها، از روش تحلیل چندمعیاره تاپسیس استفاده شد تا گزینه‌های مختلف حکمرانی نظام سلامت ارزیابی و رتبه‌بندی شوند. بر این اساس، سه مدل حکمرانی مورد مطالعه بر اساس ۳۰ معیار کمی و کیفی سنجیده شد. برخی از مهم‌ترین معیارها شامل عدالت فضایی، کیفیت خدمات سلامت، میزان دسترسی به خدمات، فاصله جغرافیایی، موفقیت طرح پزشک خانواده، و نقش طب سنتی و مکمل بود. برای هر معیار، ایده‌آل‌های مثبت و منفی تعیین و فاصله هر مدل از این ایده‌آل‌ها محاسبه شد. نتایج نشان داد که مدل نیمه‌متمرکز، با مقدار نزدیکی نسبی (6859/0= Ci)، مطلوب‌ترین گزینه برای حکمرانی نظام سلامت ایران محسوب می‌شود. این مدل، با ترکیب سیاست‌گذاری متمرکز و اجرای غیرمتمرکز، توازن مناسبی میان نیازهای محلی و استانداردهای ملی ایجاد کرده و از مزایای تمرکز و تمرکززدایی به‌طور هم‌زمان بهره‌مند است. همچنین، این الگو با برقراری تعادل میان تمرکز در سطح ملی و تفویض اختیار به مناطق، نیازهای خاص هر منطقه را پوشش داده و با حفظ استانداردهای کشوری، به بهبود کیفیت و کارآمدی خدمات کمک می‌کند.

کلیدواژه‌ها

فایل ها

سابقه مقاله

  • تاریخ دریافت: 20 بهمن 1403
  • تاریخ بازنگری: 07 اسفند 1403
  • تاریخ پذیرش: 10 اسفند 1403
  • تاریخ انتشار: 01 اسفند 1403

هم رسانی

ارجاع به این مقاله

آمار