ارزش‌گذاری اقتصادی خدمات اکوسیستمی در راستای پایداری اکولوژیکی (منطقه مورد مطالعه: حوزه آبخیز ورگر)

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 گروه مرتع و آبخیزداری، دانشکده منابع طبیعی، دانشگاه صنعتی خاتم الانبیا بهبهان، خوزستان، ایران.

2 گروه مهندسی طبیعت، دانشگاه علوم کشاورزی و منابع طبیعی خوزستان، ملاثانی، ایران.

3 گروه زیست شناسی، دانشکده علوم پایه، دانشگاه صنعتی خاتم الانبیاء(ص) بهبهان، بهبهان، ایران.

چکیده

مراتع به عنوان وسیع ترین جزء منابع طبیعی کشور، نقش اساسی در ارائه بستر امن برای توسعه اقتصادی ایفا می­کنند و نه تنها تامین کننده معیشت بهره برداران هستند بلکه زمینه ساز حفظ و توسعه کسب و کارهای  وابسته به آن نیز می باشند. از این رو، توجه صحیح به مراتع در قالب روش­های مختلف مدیریتی باعث بقا اکوسیستم، تحقق توسعه و تولید پایدار و ایجاد اشتغال و کسب و کار و در نهایت بهبود معیشت و رفاه بهره­برداران می­شود. مطالعه حاضر به ارزش گذاری اقتصادی تغییر عملکرد عناصر اصلی خاک تحت تاثیر عملیات اصلاح مرتع شامل قرق، بذر­پاشی و کپه­کاری در مراتع حوضه ابخیز ورگر در جنوب غربی شهر آبدانان از توابع استان ایلام پرداخته است. سه تیمار اصلاحی انتخاب و در کنار هر تیمار سایت­هایی به عنوان شاهد انتخاب گردید که دو به دو مجاور هم بودند. نمونه­برداری خاک بصورت سیستماتیک تصادفی در طول 3 ترانسکت 100 متری در دو عمق 15-0 و 30-15 سانتیمتری خاک، در هر سایت عملیات اصلاحی و شاهد آن انجام گرفت. نمونه­های خاک به آزمایشگاه منتقل شده و فاکتور­های نیتروژن، فسفر و پتاسیم اندازه­گیری شد. بررسی تغییرات خصوصیات خاک با آزمون t مستقل نشان داد که فاکتور­های مورد بررسی نسبت به منطقه شاهد دارای تفاوت معنی­دار هستند. همچنین نتایج حاصل از تجزیه واریانس در بین 3 عملیات اصلاحی در هر دو عمق مورد بررسی نشان دهنده تفاوت معنی­دار بود. پس از تایید معنی­دار بودن اجرای عملیات اصلاح مرتع، حجم مواد اضافه شده به خاک مورد ارزیابی قرار گرفت و میزان سود حاصل از حفظ عناصر غذایی در دوره 15 ساله اجرای طرح، حدود 5/239360 میلیون ریال و سالانه 37/15957 میلیون ریال برآورد گردید.

کلیدواژه‌ها