ارزش گذاری اقتصادی خدمات اکوسیستمی در راستای پایداری اکولوژیکی (منطقه مورد مطالعه: حوزه ابخیز ورگر)

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 گروه مرتع و آبخیزداری، دانشکده منابع طبیعی، دانشگاه صنعتی خاتم الانبیا بهبهان، خوزستان، ایران.

2 گروه مهندسی طبیعت، دانشگاه علوم کشاورزی و منابع طبیعی خوزستان، ملاثانی، ایران.

3 گروه زیست شناسی، دانشکده علوم پایه ، دانشگاه صنعتی خاتم الانبیاء(ص) بهبهان ، بهبهان، ایران.

چکیده

مراتع به عنوان وسیع ترین جزء منابع طبیعی کشور، نقش اساسی در ارائه بستر امن برای توسعه اقتصادی ایفا می­کنند و نه تنها تامین کننده معیشت بهره برداران هستند بلکه زمینه ساز حفظ و توسعه کسب و کارهای  وابسته به آن نیز می باشند. از این رو، توجه صحیح به مراتع در قالب روش­های مختلف مدیریتی باعث بقا اکوسیستم، تحقق توسعه و تولید پایدار و ایجاد اشتغال و کسب و کار و در نهایت بهبود معیشت و رفاه بهره­برداران می­شود. مطالعه حاضر به ارزش گذاری اقتصادی تغییر عملکرد عناصر اصلی خاک تحت تاثیر عملیات اصلاح مرتع شامل قرق، بذر­پاشی و کپه­کاری در مراتع حوضه ابخیز ورگر در جنوب غربی شهر آبدانان از توابع استان ایلام پرداخته است. سه تیمار اصلاحی انتخاب و در کنار هر تیمار سایت­هایی به عنوان شاهد انتخاب گردید که دو به دو مجاور هم بودند. نمونه­برداری خاک بصورت سیستماتیک تصادفی در طول 3 ترانسکت 100 متری در دو عمق 15-0 و 30-15 سانتیمتری خاک، در هر سایت عملیات اصلاحی و شاهد آن انجام گرفت. نمونه­های خاک به آزمایشگاه منتقل شده و فاکتور­های نیتروژن، فسفر و پتاسیم اندازه­گیری شد. بررسی تغییرات خصوصیات خاک با آزمون t مستقل نشان داد که فاکتور­های مورد بررسی نسبت به منطقه شاهد دارای تفاوت معنی­دار هستند. همچنین نتایج حاصل از تجزیه واریانس در بین 3 عملیات اصلاحی در هر دو عمق مورد بررسی نشان دهنده تفاوت معنی­دار بود. پس از تایید معنی­دار بودن اجرای عملیات اصلاح مرتع، حجم مواد اضافه شده به خاک مورد ارزیابی قرار گرفت و میزان سود حاصل از حفظ عناصر غذایی در دوره 15 ساله اجرای طرح، حدود 5/239360 میلیون ریال و سالانه 37/15957 میلیون ریال برآورد گردید.

کلیدواژه‌ها