شناسایی و اولویت‌بندی کسب و کارهای ساحلی پایدار (مطالعه موردی: جزیره قشم)

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 گروه محیط‌زیست، دانشکده منابع طبیعی، دانشگاه تهران، کرج، ایران.

2 گروه احیاء مناطق خشک و کوهستانی، دانشکده منابع طبیعی، دانشگاه تهران، کرج، ایران.

3 گروه اقتصاد کشاورزی، دانشکده کشاورزی، دانشگاه تهران، کرج، ایران.

4 گروه سیاست‌گذاری منابع طبیعی، دانشکده منابع طبیعی، دانشگاه تهران، کرج، ایران.

5 دانشکده منابع طبیعی

چکیده

در جهان امروز، توسعه پایدار به عنوان راهبردی کلیدی برای تلفیق اهداف اقتصادی، اجتماعی و محیط‌زیستی مطرح است. مناطق ساحلی به دلیل برخورداری از اکوسیستم‌های حساس و منابع اقتصادی ارزشمند، نیازمند برنامه‌ریزی دقیق برای توسعه کسب‌وکارهای پایدار هستند. این پژوهش با هدف شناسایی و رتبه‌بندی کسب‌وکارهای ساحلی پایدار در جزیره قشم - بزرگترین جزیره ایران در خلیج فارس - انجام شده است. مطالعه حاضر از نوع توصیفی-تحلیلی و به شیوه میدانی اجرا شده است. برای دستیابی به اهداف تحقیق، از تکنیک تصمیم‌گیری چندمعیاره (MCDM) استفاده شد. ابتدا از طریق مصاحبه با نهادهای مرتبط، 96 کسب‌وکار فعال شناسایی گردید. سپس با طراحی پرسش‌نامه‌ای مبتنی بر چهار معیار اصلی شامل: 1) ارزش اقتصادی (اشتغال‌زایی، درآمدزایی و سرمایه‌گذاری)، 2) تأثیرپذیری از گردشگری، 3) اثرات محیط‌زیستی (مثبت و منفی)، و 4) وابستگی به خدمات اکوسیستم، داده‌های لازم از 30 خبره جمع‌آوری شد. یافته‌ها نشان داد 9 کسب‌وکار با امتیاز بالای 6.7 (از 10) به عنوان گزینه‌های برتر انتخاب شدند که شامل گردشگری بوم‌گردی، هتل‌داری و رستوران‌های محلی، صنایع دستی، شناورهای مسافربری، صید سنتی، تفریحات ورزشی ساحلی، پرورش زنبور عسل، پرورش میگو و آبزی‌پروری می‌شوند. این مشاغل نه تنها از پتانسیل بالایی برای ایجاد اشتغال و درآمدزایی برخوردارند، بلکه با بهره‌برداری مسئولانه از منابع طبیعی، به حفظ محیط زیست و تنوع زیستی کمک می‌کنند.

کلیدواژه‌ها