پیشنهاد چارچوب مفهومی ارزیابی عملکرد مسئولیت اجتماعی دانشگاه‌ها با تأکید بر ذی‌نفع‌محوری و پایداری

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسنده

گروه آب، کشاورزی و محیط‌زیست، دانشکده حکمرانی، دانشگاه تهران، تهران، ایران.

چکیده

دانشگاه‌ها با پذیرش مسئولیت اجتماعی، یک سیستم مدیریت نوین را برای تضمین پایداری پیاده‌سازی می‌کنند. ترویج این رویکرد به سرمایه‌گذاری، تلاش پیگیر و پرداختن به جنبه‌های راهبردی نیاز دارد. مسئولیت اجتماعی دانشگاه زمانی به شکوفایی می‌رسد که علاوه‌بر ایفای نقش‌های اساسی خود (آموزش و پژوهش)، به‌صورت خودجوش اقداماتی فراتر از الزامات قانونی برای ارتقای منافع همگانی و حفظ پایداری محیط‌ زیستی انجام دهند. هدف این پژوهش نخست، بررسی سیر تحول مفهوم مسئولیت اجتماعی دانشگاه و موقعیت کنونی آن و دوم، ارائۀ چارچوبی مفهومی بر مبنای رویکرد ذی‌نفع‌محوری برای ارزیابی عملکرد مسئولیت اجتماعی دانشگاه (با تمرکز بر ابعاد فعالیت‌های ذی‌نفعان و معیارهای ارزیابی اثرها). ذی‌نفعان مطرح شامل دانشجویان، کارکنان دانشگاهی، دستگاه‌های دولتی، دانشگاه‌های همتا، جوامع مردمی، محیط ‌زیست و حامیان مالی دانشگاه است. روش پژوهش شامل مرور هدفمند منابع، مصاحبۀ اکتشافی، پرسشنامۀ باز و خلاصه‌سازی اطلاعات بوده است. تعیین ابعاد کلیدی و مؤثر در ارزیابی فعالیت‌های مسئولیت اجتماعی دانشگاه و معیارهای ارزیابی اثرهای مسئولیت اجتماعی دانشگاه بر پایۀ نظر 30 نفر از جامعۀ خبرگان علمی و اجرایی و به روش گلوله برفی بوده است. فرایند گردآوری داده‌ها به‌صورت تکراری و تا رسیدن به اشباع نظری ادامه یافت. اطلاعات به‌دست‌آمده با هم تلفیق و پس از حذف موارد تکراری و همپوشانی‌ها، در قالب جدول‌هایی منظم، جامع و دقیق و خلاصه و طبقه‌بندی شد. این چارچوب به‌عنوان یک ابزار مدیریتی، زمینۀ تدوین شاخص مسئولیت اجتماعی دانشگاه به‌منظور رتبه‌بندی دانشگاه‌ها را فراهم می‌سازد و به توسعۀ پایدار مسئولیت‌پذیری اجتماعی دانشگاه یاری می‌رساند.

کلیدواژه‌ها