پیشنهاد چارچوب مفهومی ارزیابی عملکرد مسئولیت اجتماعی دانشگاه‌ها با تاکید بر ذینفع‌محوری و پایداری

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسنده

دانشکده حکمرانی، دانشگاه تهران، تهران، ایران

10.22059/jsbu.2025.393653.1017

چکیده

دانشگاه‌ها با پذیرش مسئولیت اجتماعی، یک سیستم مدیریت نوین را برای تضمین پایداری پیاده‌سازی می‌کنند. ترویج این رویکرد به سرمایه‌گذاری، تلاش پیگیر و پرداختن به جنبه‌های راهبردی نیاز دارد. مسئولیت اجتماعی دانشگاه زمانی به شکوفایی می‌رسد که علاوه بر ایفای نقش‌های اساسی خود (آموزش و پژوهش)، به‌صورت خودجوش اقداماتی فراتر از الزامات قانونی برای ارتقای منافع همگانی و حفظ پایداری ‌محیط‌زیستی انجام دهند. هدف این پژوهش نخست، بررسی سیر تحول مفهوم مسئولیت اجتماعی دانشگاه و موقعیت کنونی آن است و دوم، ارائه یک چارچوب مفهومی بر مبنای رویکرد ذینفع‌محوری برای ارزیابی عملکرد مسئولیت اجتماعی دانشگاه (با تمرکز بر ابعاد فعالیت‌های ذینفعان و معیارهای ارزیابی اثرات). ذینفعان مطرح شامل دانشجویان، کارکنان دانشگاهی، دستگاه‌های دولتی، دانشگاه‌های همتا، جوامع مردمی، محیط‎زیست و حامیان مالی دانشگاه هستند. روش پژوهش شامل مرور هدفمند منابع، مصاحبه اکتشافی، پرسشنامه باز و خلاصه‌سازی اطلاعات بوده است. تعیین ابعاد کلیدی و مؤثر در ارزیابی فعالیت‌های مسئولیت اجتماعی دانشگاه و معیارهای ارزیابی اثرات مسئولیت اجتماعی دانشگاه بر پایه نظرات 30 نفر از جامعه خبرگان علمی و اجرایی و به روش گلوله برفی بوده است. فرایند گرد‌آوری داده‌ها به صورت تکراری و تا رسیدن به اشباع نظری ادامه یافته است. اطلاعات به دست آمده با هم تلفیق و پس از حذف موارد تکراری و همپوشانی‌ها، در قالب جدول‌هایی منظم، جامع و دقیق و خلاصه و طبقه‌بندی ‌شده است. این چارچوب به عنوان یک ابزار مدیریتی، زمینه تدوین شاخص‌ مسئولیت اجتماعی دانشگاه به منظور رتبه‌بندی دانشگاه‌ها را فراهم می‌سازد و به توسعه پایدار مسئولیت‌پذیری اجتماعی دانشگاه یاری می‌رساند.

کلیدواژه‌ها