بررسی نقش دانشگاه‌ در اکوسیستم کسب‌وکارهای اجتماعی

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 دانشگاه تهران

2 دانشکده کارآفرینی دانشگاه تهران

10.22059/jsbu.2025.402321.1066

چکیده

با توجه به اهمیت روزافزون کسب‌وکارهای اجتماعی، تقویت اکوسیستم‌های حامی آنها یک ضرورت راهبردی است. دانشگاه‌ها در این اکوسیستم‌ها نقشی حیاتی دارند، اما درک ما از این نقش چندوجهی هنوز ناقص است. اغلب مطالعات بر نقش اقتصادی دانشگاه در اکوسیستم‌های فناورانه تمرکز کرده‌اند و خلأ یک چارچوب یکپارچه برای تبیین جایگاه آن در اکوسیستم اجتماعی احساس می‌شود. این مقاله با هدف پر کردن این شکاف، نقش محوری دانشگاه را در اکوسیستم کسب‌وکارهای اجتماعی بررسی می‌کند. پژوهش حاضر بر پایه مرور نظام‌مند ادبیات و با رویکرد کیفی، یک چارچوب تحلیلی مبتنی بر «نظریه نهادی» و «مدل مارپیچ پنج‌گانه» ارائه می‌دهد. یافته‌ها نشان می‌دهد که دانشگاه‌ها نقشی فراتر از یک عضو ساده دارند و به عنوان معمار و هماهنگ‌کننده اکوسیستم عمل می‌کنند. این نقش از طریق پنج کارکرد اصلی و درهم‌تنیده محقق می‌شود: تولید سرمایه انسانی و کارآفرین: پرورش نسل جدیدی از کارآفرینان با دغدغه‌های اجتماعی. ایجاد و انتقال دانش: تولید تحقیقات متمرکز بر نوآوری اجتماعی.تأمین زیرساخت و پشتیبانی: فراهم کردن فضاها، آزمایشگاه‌ها و خدمات تخصصی. شکل‌دهی به گفتمان و سیاست‌گذاری: تأثیرگذاری بر قوانین و ایجاد مشروعیت و شبکه‌سازی و ایفای نقش کاتالیزوری: اتصال دولت، صنعت و جامعه مدنی. این مدل یکپارچه، ابزاری نوین برای سیاست‌گذاران و مدیران دانشگاهی فراهم می‌آورد تا از ظرفیت‌های آموزش عالی برای شتاب‌دهی به توسعه پایدار استفاده کنند.

کلیدواژه‌ها