برنامه‌ریزی راهبردی توسعه کسب‌وکارهای طبیعت‌محور با محوریت زنبورداری (منطقه مورد مطالعه: شهرستان طالقان)

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 گروه سیاست‌گذاری منابع طبیعی، دانشکده منابع طبیعی، دانشگاه تهران، کرج، ایران.

2 دانشگاه تهران

3 گروه جنگلداری و اقتصاد جنگل، دانشکدۀ منابع طبیعی، دانشگاه تهران، کرج، ایران.

4 دانشکده حکمرانی-دانشگاه تهران

5 دانشکده منابع طبیعی، دانشگاه تهران، کرج، ایران.

10.22059/jsbu.2025.406547.1081

چکیده

انسان از گذشته برای بقا و تأمین معاش به طبیعت وابسته بوده است، اما با پیچیده‌تر شدن جوامع، فشار بر محیط‌زیست افزایش یافته است. کسب‌وکارهای طبیعت‌محور، به‌ویژه زنبورداری، به‌عنوان راهکاری برای تعادل میان رشد اقتصادی و حفاظت محیط‌زیست اهمیت یافته‌اند. زنبورداری نه‌تنها تولید عسل و فرآورده‌های جانبی دارد، بلکه نقش کلیدی در گرده‌افشانی و حفظ تنوع زیستی ایفا می‌کند. پژوهش حاضر با تمرکز بر شهرستان طالقان با هدف شناسایی راهبردهای توسعه پایدار کسب‌وکار زنبورداری انجام شد. برای این منظور، از مدل SWOT برای شناسایی عوامل داخلی و خارجی و از روش‌های تصمیم‌گیری چندمعیاره BWM و WASPAS برای وزن‌دهی و اولویت‌بندی استفاده شد. داده‌ها از طریق مصاحبه نیمه‌ساختاریافته با ۳۵ زنبوردار جمع‌آوری و اعتبار آن‌ها توسط خبرگان تأیید شد. یافته‌ها نشان داد کیفیت بالای عسل تولیدی (وزن 0.32) و افزایش تقاضا برای محصولات ارگانیک (0.28) مهم‌ترین نقاط قوت و فرصت و تغییرات اقلیمی و خشکسالی (16/0) اصلی‌ترین تهدید و ضعف هستند. تحلیل جمعیت‌شناختی نیز نشان داد بیشترین فراوانی صاحبان کسب‌وکار زنبورداری در گروه سنی ۴۰–۵۰ سال (۴۸.۵%) قرار دارد و میانگین تولید سالانه عسل حدود ۱۹۰۰ کیلوگرم است. بر اساس تحلیل ترکیبی SWOT–WASPAS، چهار راهبرد کلیدی با بیشترین اولویت شامل ایجاد کمپین‌های آگاهی‌بخشی و معرفی عسل طبیعی (0.0727)، راه‌اندازی برند ملی و نشان اصالت عسل (0.0727)، اجرای طرح‌های مشترک با کشاورزان برای کاهش مصرف سموم (0.0460) و ایجاد آزمایشگاه‌های کنترل کیفیت (0.0460) هستند. این راهبردها مسیر دستیابی به زنبورداری پایدار و مقاوم و تثبیت جایگاه آن در اقتصاد سبز و توسعه روستایی را میسر می‌سازند.

کلیدواژه‌ها

فایل ها

هم رسانی

ارجاع به این مقاله

آمار